De algemene regel is dat de voorraad wordt gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, oftewel de inkoopprijs en de bijkomende kosten. Toch zijn er situaties denkbaar waarin de voorraad wordt gewaardeerd tegen de consumentenprijs. In de detailhandel wordt deze vorm van voorraadadministratie veel gebruikt om de voorraadadministratie aan te laten sluiten met de prijzen waarvoor de goederen in de winkel zijn opgenomen. Het is op deze manier makkelijker om de voorraad te controleren.
Met de consumentenprijs wordt bedoeld de verkoopprijs inclusief omzetbelasting (btw). De consumentenprijs wordt ook wel de bruto verkoopprijs of de winkelprijs genoemd. Dit is de prijs die een consument betaalt in de winkel voor het aanschaffen van het product.
De consumentenprijs bestaat uit:
- Verkrijgingsprijs
- Winstopslag
- Omzetbelasting (btw)
De in de consumentenprijs opgenomen winst is bij de inkoop van de goederen nog niet gerealiseerd en mag daarom nog niet op in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen. Daarnaast is de in de consumentenprijs opgenomen omzetbelasting nog niet verschuldigd aan de Belastingdienst. De ongerealiseerde winst en omzetbelasting worden daarom eerst op de grootboekrekening ‘ongerealiseerde winst en omzetbelasting’ geboekt.
Het boeken van de consumentenprijs in de voorraadadministratie:
Bij de ontvangst van de goederen en de inkoopfactuur wordt de volgende journaalpost gemaakt:
| 700 | Voorraad handelsgoederen (consumentenprijs) | € … | |
| 170 | Te verrekenen OB (btw) | € … | |
| 740 | Ongerealiseerde winst en omzetbelasting | € … | |
| 140 | Crediteuren (inkoopprijs inclusief OB) | € … |
Vervolgens wordt bij de verkoop de volgende journaalpost gemaakt:
| 100/110 | Kas/Bank | € … | |
| 175 | Verschuldigde OB (btw) | € … | |
| 850 | Opbrengst verkopen | € … |
Van de afgifte van de goederen wordt de volgende journaalpost gemaakt:
| 800 | Inkoopwaarde van de omzet (inkoopprijs) | € … | |
| 740 | Ongerealiseerde winst en omzetbelasting | € … | |
| 700 | Voorraad handelsgoederen (consumentenprijs) | € … |
Controleren aanwezige voorraad met werkelijke voorraad
Aan het einde van de verslagperiode (dit is meestal het einde van een kalenderjaar) wordt gecontroleerd of de werkelijk aanwezige voorraad aansluit met de voorraad die opgenomen is in de administratie. Hierbij kunnen verschillen aanwezig zijn. De verschillen kunnen bijvoorbeeld worden verklaard omdat de voorraden wel ontvangen zijn in het magazijn, maar nog niet als ontvangst zijn geregistreerd in de administratie. Soms zijn de verschillen onverklaarbaar en zouden ontstaan kunnen zijn als gevolg van bijvoorbeeld onopzettelijke fouten of diefstal.
De volgende journaalpost wordt gemaakt van het afboeken van een positief voorraadverschil (de werkelijke voorraad is hoger dan de voorraad die blijkt uit de administratie):
| 700 | Voorraad handelsgoederen (consumentenprijs) | € … | |
| 740 | Ongerealiseerde winst en omzetbelasting | € … | |
| 920 | Voorraadverschillen (inkoopprijs) | € … |
Bij het afboeken van een negatief voorraadverschil (de werkelijke voorraad is lager dan de voorraad die blijkt uit de administratie), is de bovenstaande journaalpost omgekeerd.
Het waarderen van de voorraad tegen de consumentenprijs is niet voor elke onderneming aan te raden. Deze manier van voorraadadministratie is voornamelijk aan te raden voor ondernemingen in de detailhandel om het controleren van de administratie te vergemakkelijken. Het is ook mogelijk om de voorraad te waarderen tegen de verkrijgingsprijs of de vaste verrekenprijs.
