De balans is een overzicht van bezittingen, schulden en eigen vermogen van een bedrijf op een bepaald moment. De balans en de winst-en-verliesrekening zijn de belangrijkste overzichten waarmee inzicht in de financiële situatie van het bedrijf gegeven kan worden.
De balans heeft 2 zijden. De linkerzijde wordt de activa/debet zijde genoemd, en de rechterzijde van de balans wordt de passiva/credit zijde genoemd. De balans is altijd in evenwicht. Dat betekent dat het totale saldo aan de linkerzijde van de balans altijd gelijk is aan de rechterzijde.
De activazijde van de balans
De linkerzijde van de balans is de activazijde. De activa bevat al je bezittingen, zoals je bedrijfsbus, je voorraad, je zakelijke telefoon, je nog te ontvangen geld van opdrachtgevers (debiteuren) en je contant en bancair geld.
De activazijde van de balans is onder te verdelen in de vaste activa en de vlottende activa.
- Vaste activa: bezittingen die langer dan een jaar in de onderneming blijven en een aanschafswaarde hebben van boven de € 450,- excl. btw. enk hierbij bijvoorbeeld aan een bedrijfspand, je zakelijke laptop en mobiel, je zakelijke bedrijfsauto en de kantoorinrichting zoals het meubilair.
- Vlottende activa: Vlottende activa zijn bezittingen die minder dan een jaar in de onderneming blijven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan voorraad, debiteuren, overlopende activa en liquide middelen zoals kasgeld en een zakelijke bankrekening.
De passivazijde van de balans
De rechterzijde van de balans is de passivazijde. De gelden waarmee je de bezittingen van je bedrijf koopt, wordt het vermogen of de passiva van het bedrijf genoemd. Dit kan met eigen vermogen, maar ook met geleend geld.
De passivazijde van de balans is onder te verdelen in eigen vermogen, lang vreemd vermogen en kort vreemd vermogen. Het eigen vermogen is gelijk aan de totale bezittingen – de totale schulden.
- Eigen vermogen: het verschil tussen je bezittingen (activa) en schulden (passiva).
- Lang vreemd vermogen: een schuld met een afbetalingstermijn van langer dan één jaar. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een hypothecaire lening op je bedrijfspand.
- Kort vreemd vermogen: een schuld met een afbetalingstermijn van korter dan één jaar. Denk hierbij bijvoorbeeld aan crediteuren, te betalen belastingen en rood staan bij de bank.
Het boeken op de balans
Als vuistregel voor het boeken van journaalposten geldt:
| Financieel feit | Boeking debet of credit | Toelichting |
|---|---|---|
| Toename van een bezit | Debet | Bezittingen staan debet op de balans |
| Afname van een bezit | Credit | |
| Toename van een schuld | Credit | Schulden staan credit op de balans |
| Afname van een schuld | Debet | |
| Toename van eigen vermogen | Credit | Eigen vermogen staat credit op de balans |
| Afname van eigen vermogen | Debet |
Indien je gebruik maakt van een decimaal grootboekschema zijn de volgende rubrieken balansrekeningen:
| Rubrieknummer | Omschrijving |
|---|---|
| 0 | Vaste activa, eigen vermogen, lang vreemd vermogen en voorzieningen |
| 1 | Vorderingen, liquide middelen, kort vreemd vermogen |
| 2 | Controlerende tussenrekeningen |
| 3 | Voorraad grond- en hulpstoffen (alleen bij een productiebedrijf) |
Bij de meeste boekhoudprogramma’s wordt de balans automatisch opgesteld. Uiteraard geldt hiervoor wel dat je op de juiste grootboekrekeningen moet boeken om een correcte balans te krijgen.
